Jurylid Dewi Hartkamp: “We moeten gaan denken vanuit de grondstofopgave van de circulaire economie”

“Als het in de tuinbouw over circulariteit gaat, hebben we het vaak over het productieproces”, aldus Dewi Hartkamp, programmamanager bij SIGN. “Maar circulariteit zal ook moeten gaan over een visie op grondstofkringlopen. Waar haal je de grondstoffen voor de bedrijfsvoering vandaan, waar zet je ze voor in en hoe kun je reststromen omzetten tot nieuwe grondstoffen? Circulariteit is dus geen nieuw woord voor duurzaamheid.”

Bij SIGN zet Dewi zich in voor een circulaire tuinbouw door verschillende disciplines en organisaties met elkaar te verbinden door middel van cross-sectorale, strategische innovaties. Zij houdt zich dagelijks op praktisch, theoretisch en strategisch niveau met circulariteit.

“Circulariteit is een systeem van gesloten kringlopen waarin grondstoffen hun waarde zo min mogelijk verliezen”, aldus Dewi. “Daarnaast zetten bedrijven hernieuwbare energie en grondstoffen in, en is het systeem zo min mogelijk afhankelijk van internationale levering. De laatste jaren zien we ook steeds vaker sociale doelen gekoppeld worden aan de circulaire doelen van materiaalstromen en biodiversiteit.”

Circulair denken

“Waar het op neer komt in de tuinbouw, is dat je aan alle biomassa die uit een kas stroom de hoogst mogelijke waarde wil toevoegen met hergebruik van grondstoffen”, legt Dewi uit. “Daarvoor is echt een systeemverandering nodig, die verder gaat dan het goed regelen op het eigen bedrijf. De sector zal processen en ketens meer circulair gaan invullen vanuit de maatschappelijke opgave die er ligt.”

“Circulariteit uit zich in elk bedrijf anders”, gaat Dewi verder. “Een aardbeienteler en een tomatenteler hebben het over hele andere zaken als het gaat om circulariteit van het substraat, bijvoorbeeld. Bovendien, heeft een tomatenteler in Middenmeer door de context van de regio weer andere uitdagingen en oplossingen om circulair te ondernemen dan een tomatenteler in het Westland of in Limburg. Daarom is het als sector belangrijk om op lange termijn op strategisch niveau binnen de context van de regio te denken.”

Toepassen cross-sectorale kennis

“Het gaat dus om meer dan alleen kennisontwikkeling. Bij innovaties moet juist nagedacht worden op het toepassen van cross-sectorale kennis en het organiseren van nieuwe ketens. Veel bedrijven in de tuinbouw werken al heel goed met gesloten systemen, zoals irrigatie, nutriënten en energie, maar circulariteit gaat ook over de grondstoffeninput voor substraat en teelthulpmiddelen, en over de waarde van de output zoals reststromen, retourlogistiek en productkwaliteit.”

“We moeten dus gaan denken vanuit grondstoffen, zowel degene die we inbrengen als degene die het bedrijf verlaten, in plaats van alleen vanuit duurzame bedrijfsvoering. En dan is er nog het sociale component van goed werkgeverschap en de rol in de regio.”

Slim verbonden

“Ik hoop vooral dat de genomineerden voor de Themaprijs Circulariteit stuk voor stuk ambassadeurs voor circulair ondernemen zullen zijn”, besluit Dewi. “Bedrijven die ‘’smartly connected’’ zijn met de keten, de regio en steeds vaker met andere sectoren. Het is voor mij belangrijk dat je echt kunt zien dat ze zich afvragen waar grondstoffen vandaan komen en hoe ze waarde kunnen toevoegen aan reststromen.”